Gipuzkoako Foru Aldundiak antolatu du Aiako Udalarekin lankidetzan
Pagoetako natura-parkea probintziaren bihotzean da eta 13 kilometro koadroko azalera du. 1998an izendatu zen.
Gure natur eta kultur ondarearen arteko lotura banaezinaren erakusleiho paregabea da, kultur paisaia garbi-garbia. Izan ere, natura-parkeko gaurko paisaia lau giza jarduerek itxuratu dute nagusiki: abeltzaintzak, basolanak, burdingintzak eta nekazaritzak. Pagoetako gaurko ekosistemak, neurri handi batean, lau jardun horiek moldatutakoak dira, altxor preziatuenetarikoak diren mendiko larreak eta zelaik lekuko –askok uste ez bezala– ez direlako berezkoak, betidanikoak, gizakiak sortutakoak baizik.
Natur ondarearen babesleku eta gordeleku ez ezik, natura-parkea aisia-leku ezinbestekoa ere bada gipuzkoar askorentzat egun. Asko dira ingurumenaz eta ikusmiraz gozatzera, nolabait esan, «egurastera», Pagoeta edo Iturraran aldera joaten diren herritarrak. Eginkizun garrantzitsua betetzen du alde horretatik ere.
Pagoetako natura-parkearen garrantzia aitortzeko, hau da, gipuzkoarrei hango landaretzak, faunak, abeltzaintza jarduerak eta aisia aukerek egiten dieten ekarpena goresteko, Gipuzkoako Foru Aldundiko Lurralde Oreka Berdea departamentuko Mendietako eta Natura Inguruneko zuzendaritza nagusiak, lehenbizikoz, «Pagoetako natura-parkearen eguna» antolatu du ekainaren 8an (larunbatez). Horretarako, Aiako Udalaren ezinbesteko lankidetza izango du, baita Gipuzkoako Pottokazaleen Elkartearena ere.
Asmoa ez da natura-parkera jende andana eraman eta hiritar kutsuko ekitaldia antolatzea, hain gutxi mendian erromeria antolatzea, natura-parkeko ondarea ezagutzera ematea eta hartaz gozatzeko era asko daudela iradokitzea baizik.
Ospakizunaren data ez da halabeharrezkoa. Europa mailako maiatzeko bi ospakizun aintzat hartu dira eguna zehazterakoan: 21ean Natura 2000 eguna eta, handik gutxira, 24an, Europako natura-parkeen eguna ospatzen dira Batasun osoan.
Ospakizuna gauzatzeko, esanguratsua, ederra eta irisgarria den gunea aukeratu da: Iturrarangaña.
Parte-hartzaileak taldean (Gipuzkoako Parketxe Sareko ingurumen-hezitzaile baten gidaritzapean) joango dira Iturraraneraino. Ibilbidean zehar hagin populazioa handitzeko eta basoa naturalizatzeko egiten ari diren lanei buruzko azalpenak emango dira.
Parte hartu nahi duten pertsonak Aiako plazan elkartuko dira eta joateko bi orduko bidea egingo dute oinez. Horrenbestez, komeni da mendian ibiltzen ohituta egotea eta ura nahiz oinetako aproposak eramatea. Ume txikiekin joan nahi dutenentzat ez da bereziki egokia (10 urtetik gorakoentzat). Bestalde, txakurra eramanez gero, lotuta izango da eta autobusean ezingo da igo.
Iturrarangañera ailegatutakoan han izango den pottoka elia bertatik bertara ikusteko eta sentitzeko parada izango dute eta aditu batek natura-parkean betetzen duen eginkizuna azalduko die, baita nola zaintzen eta ustiatzen den ere.
Ondoren, basozain batek Basabizin, Aldundiak Gipuzkoako basa-fauna berreskuratzeko Urnietan duen zentroan, artatutako eta sendatutako hegazti bat askatuko du. Aurretik, basozainak Basabiziren funtzionamenduaz eta askatuko den hegaztiaren nondik norakoari buruzko argitasunak emango ditu.
Segidan palankarien erakustaldia izango da. Burdinazko barra bat ahalik eta urrutiena jaurtitzean datzan jokoa, behinola Euskal Herrian oso zabaldua zegoen kirola da. Artzainek biziki atsegin zuten. Horren lekuko, gure mendietan badira oraindik Palankaleku izeneko tokiak.
Hori bukatutakoan musikaren txanda izango da. Hain zuzen, Et Incarnatus talde entzutetsuko soka lauko-boskote batek «Liliak - Bachen bidaia Karibera» emanaldia eskainiko du Migel Zeberioren zuzendaritzapean.
Azkenik, saioa burutzeko, gazta dastaketa (eta salmenta) izango da. Edalontzia norberak eraman behar du etxetik. Ondoren, ordu bata eta erdietan nahiz ordu bietan, parte-hartzaileak autobusa hartuko dute Iturraranen bertan, etxera itzultzen hasteko.
Egun horretan ezingo da (baimenik gabe) Iturraranera autoz gerturatu. Bertako zein Lukungo eta Ibarrolako aisia-lekuetako aparkalekuak itxita egongo dira. Aldundiak doako autobusa jarriko du Oriotik (Txurrukatik eta [trenez iristen direnentzat] Aitzondoko bidegurutzetik) Iturraraneraino. Zerbitzu hori erabiltzeko ezinbestekoa izango da izena ematea (iturraran@gipuzkoanatura.eus / 943835389).
Hitzordua goizeko bederatzietan da, Aiako plazan; itzulera ordua, berriz, ordu bietan leku berean edota ordu bi eta erdietan Txurrukan (Orion). Kontuan har bedi Aiako plazako aparkalekua mugatua dela; antolatzaileek autobusa erabiltzea gomendatzen dute.
Zerbitzu hori erabili nahi dutenentzat, autobusa goizeko 8:30etan aterako da Txurrukako aparkalekutik (Oriotik) eta, itzultzeko, Iturarandik, 13:30etan (Aiako plazara) eta 14:00etan (Txurrukara) abiatuko da.