Arditurri (Aiako harria)

Ezagutu Arditurri parketxea

Parketxea Aiako harria natura parkeko sarbideetako batean dago, Oiartzunen egon ere. Arditurrin meatze paisaia erabatekoaz goza daiteke, oraindik ikusgai baitira zerura irekitako harrobiak, zabortegiak, plano inklinatu zein lur-berdinketak, meatzeen sarrerak, ustiapen garaiko eraikinak eta garai batean minerala Pasaiako portura eramateko erabiltzen zen trenbide zaharraren bidea (gaur egun bide berdea dena). Gizakiaren aztarna are nabarmenagoa da lurrazpian, kilometroak dituzten galeriak baitaude.

Arditurriko meazuloak 2.000 urtez (Erromatar inperioaren garaitik) jarraian ustiatu dira, 1984an Real Compañía Asturiana de Minas delakoak lanak bertan behera utzi zituen arte, meatzaritza arloko lanek ez baitute etenik izan ia. Aurkitutako aztarnek agerian utzi dute, gainera, erromatarrak iritsi aurretik ekin zitzaiola mea ateratzeari. 2008an meatzeetako laborategiaren eraikin zaharra interpretazio zentro bihurtu zen. Ordutik, informazio euskarri modernoen bitartez, Aiako harria natura parkeko ondarearen aberastasuna modu bizi eta didaktikoan ezagutzera ematen da han.

Aiako harria Euskal Herriko formazio geologikorik zaharrenetakoa da (orain 250 milioi urte inguru azaleraturikoa). Gizakiak mende asko daramatza alderdi honetan bizitzen; horren lekuko dira parkeko hainbat lekutan dauden trikuharriak eta cromlechak. Beste ezaugarri aipagarria faunaren aberastasuna da, ez baita zaila sai arreak, sai zuriak edo pagausoak ikustea.

Inguruko harizti eta pagadi ederrak leku ezin hobeak dira oinez ibiltzeko eta, badaude, gainera, zuhaitz lepatuen (pago motzen) sail ederrak oraindik, XX. mendearen erdi aldea arte zura eta ikatza lortzeko erabilitako teknika bereziaren aztarnak. Egun, gizakiaren eta naturaren arteko harremanaren berri ematen duten kultur paisaiak ez ezik, hainbat intsektu bereziren bizilekua eta gordailua dira.